เรียนรู้ ทำความเข้าใจ ก่อนที่จะก้าวข้ามจากผู้ฝึกโยคะ ไปสู่ การอบรมหลักสูตรครูสอนโยคะ

ในยุคที่ผู้คนให้ความสำคัญกับเรื่องของสุภาพ อาชีพครูสอนโยคะ ถือเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ได้รับความสนใจเป็นอย่างมาก และการเข้ามาอบรมหลักสูตรครูสอนโยคะอาจถือเป็นโอกาสครั้งสำคัญในชีวิตสำหรับบางคน

ในเมืองไทยของเราปัจจุบันนี้มีสถาบันโยคะต่างๆและโยคะสตูดิโอหลายๆแห่ง ที่เปิดอบรมหลักสูตรครูสอนโยคะ เพื่อผลิตบุคลากรทางด้านโยคะออกมาสู่สังคม ซึ่งแต่ละสถาบันก็จะมีความแตกต่างกันออกไป ตั้งแต่เรื่องของสไตล์การสอน, ครูผู้สอน, องค์กรที่มารับรองหลักสูตรที่สอน, ระยะเวลาและจำนวนชั่วโมงการเรียนรู้ รวมถึงราคาค่าเล่าเรียน ความแตกต่างที่กล่าวถึงนี้ คือจุดที่ผู้ที่สนใจจะอบรมหลักสูตรครูสอนโยคะจะต้องพิจารณาตามความเหมาะสม ตามความสะดวก ตามเหตุผลส่วนตัว แต่ไม่ว่าจะเลือกเรียนที่ไหน อย่างไรก็ตาม เชื่อได้เลยว่า ทุกๆสถาบันที่เปิดอบรมหลักสูตรครูสอนโยคะ ย่อมต้องถ่ายทอดความรู้ทางด้านโยคะให้เราอย่างเต็มที่แน่นอน ถ้าเรามีความมุ่งมั่นตั้งใจจริงในการเรียน เราก็น่าจะได้รับความรู้อย่างเต็มที่จากสถาบันที่เราเลือกไปเรียนด้วยอย่างแน่นอนเช่นกัน
ผมเองก็เป็นครูสอนโยคะคนหนึ่งที่เปิดอบรมหลักสูตรครูสอนโยคะ และผ่านเรื่องราวต่างๆมากมายเกี่ยวกับการสอนหลักสูตรครูโยคะมาไม่ใช่น้อย แต่ผมเองก็คงจะต้องขอออกตัวแรงๆเอาไว้ก่อนเลยนะครับ ผมเองก็ไม่ได้เก่งอะไร และไม่ได้รู้ทุกๆเรื่องที่เกี่ยวกับโยคะหรอกนะครับ เวลาที่สอนก็มักจะแชร์แง่มุมที่ตนเองถนัดและเข้าใจ เท่าที่ผมได้เรียนรู้มา เพื่อให้ผู้เรียนได้นำไปประยุกต์ปรับใช้ให้เป็นประโยชน์กับการสอนโยคะมากที่สุด จากประสบการณ์ดังกล่าว รวมกับการที่ได้พูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับคุณครูโยคะหลายๆท่าน ทำให้พอจะทราบได้ว่าผู้ฝึกโยคะในบ้านเราส่วนใหญ่ ยังมีความเข้าใจที่ไม่ค่อยชัดเจนสักเท่าไหร่นัก เกี่ยวกับเรื่องของการอบรมหลักสูตรครูสอนโยคะ

ผู้ที่เข้ามาอบรมหลักสูตรครูสอนโยคะในบ้านเราส่วนใหญ่ ที่มีความเข้าใจเกี่ยวกับหลักสูตรครูสอนโยคะที่ไม่ค่อยจะชัดเจนนัก มักจะมีความคาดหวังติดตัวมาจากบ้านเป็นทุนเดิม(มักจะ”มโน”กันเอง) น่าจะเป็นผลมาจาก การที่ได้เห็น ได้สัมผัสแค่เพียงบางแง่มุมของการฝึกโยคะเท่านั้น แล้วก็คิดเอาเอง สรุปเอาเองว่า หลักสูตรครูสอนโยคะ น่าจะเป็นการเรียนรู้เพื่อไปนำผู้อื่นฝึกคล้ายๆกับการออกกำลังกาย, น่าจะเป็นการมาเรียนรู้เรื่องของการดัดตัวด้วยท่วงท่าแปลกๆพิสดารแข่งขันประชันความสามารถกัน หรือตั้งใจที่จะมาเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการทำท่าฝึกที่ต้องใช้ศักยภาพร่างกายสูงๆ ที่ตนเองยังไม่สามารถทำได้ แต่พอได้มีโอกาสมาเรียนเข้าจริงๆแล้ว มันไม่ได้เป็นไปอย่างที่คิด ก็เลยรู้สึกหงุดหงิดและผิดหวังกันไปพอสมควร เพราะการมาเรียนคอร์สครูโยคะไม่ได้ตอบโจทย์ความต้องการที่แท้จริงของตนเอง
และก็อาจจะต้องทำความเข้าใจเพิ่มเติมอีกนิดหนึ่งก่อนว่า การที่เรามีความแข็งแรง มีความยืดหยุ่นทางด้านร่างกายที่ดีและสามารถทำท่าโยคะอาสนะต่างๆได้สารพัดสารพรรณนั้น ไม่ได้เป็นตัวบ่งชี้และยืนยันว่าเราจะสอนโยคะหรืออธิบายการฝึกการสอนโยคะได้ดี เป็นแค่เพียงองค์ประกอบหนึ่งเท่านั้น ที่จะมาช่วยส่งเสริมและสนับสนุนการสอนโยคะให้ผู้ฝึกที่เรียนกับเราได้เข้าใจในท่วงท่าของการฝึกอาสนะชัดเจนมากยิ่งขึ้น

ดังนั้นผู้ที่ต้องการจะเข้าร่วมอบรมหลักสูตรครูสอนโยคะ ควรจะต้องถามตัวเองให้ชัดเจนเสียก่อนว่าต้องการอะไรกันแน่จากการมาเข้าร่วมอบรมหลักสูตรครูสอนโยคะ และถ้าถามผมว่า แล้วผู้ที่จะเข้าร่วมอบรมหลักสูตรครูสอนโยคะจะต้องมีการเตรียมพร้อม เตรียมตัว เตรียมใจ อย่างไรบ้างก่อนที่จะมาเข้าร่วมอบรม ผมแนะนำดังต่อไปนี้ครับ

1. มีพื้นฐานความเข้าใจที่ชัดเจนเกี่ยวกับโยคะ อย่างน้อยควรที่จะต้องเข้าใจให้ชัดเจนเสียก่อนว่า “โยคะ คืออะไร”

2. ควรมีประสบการณ์ในการฝึกโยคะมาบ้างพอสมควร (อาจจะต้องฝึกอย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอมากกว่า 1ปี)

3. ควรจะต้องเป็นผู้ที่บรรลุนิติภาวะสามารถตัดสินใจสิ่งต่างๆได้ด้วยตนเอง มีความปกติสมบูรณ์ดีทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ

4. ควรขอเข้าไปดูสถานที่ ที่เราจะไปเข้าอบรมหลักสูตรครูสอนโยคะ รวมถึงพูดคุยกับครูผู้สอนของสถาบันนั้นๆก่อนเพื่อเป็นส่วนหนึ่งของการพิจารณาตัดสินใจ ว่าเราควรจะเลือกเรียนที่ไหนดี และเลือกเรียนในสถาบันที่เราคิดว่า สะดวกและเหมาะกับตัวตนที่แท้จริงของเรามากที่สุด

5. พึงเข้าใจก่อนเลยว่า หลักสูตรเป็นไปเพื่อการนำไปใช้สอน ดังนั้นการเรียนเกือบๆครึ่งหนึ่ง หรืออาจจะมากกว่าครึ่งหนึ่งในหลักสูตรจะเป็นการเรียนในภาคทฤษฎี ที่เราจะต้องฟังการบรรยาย, เรื่องเกี่ยวกับปรัชญาโยคะต่างๆ, กายวิภาคศาสตร์และสรีรวิทยา, การป้องกันการบาดเจ็บจากการฝึก, ทักษะและวิธีการสอนโยคะ, จิตวิทยาสำหรับการสอนโยคะ รวมจนถึงจรรยาบรรณสำหรับการเป็นครูสอนโยคะ

6. พึงเข้าใจก่อนเลยว่า โยคะเป็นเรื่องของการทำความเข้าใจเกี่ยวกับ”จิต” ซึ่งจะนำพาเราไปสู่สภาวะที่เรียกว่า “สมาธิ” ดังนั้นชุดท่าฝึกโยคะอาสนะที่ใช้สอนในหลักสูตรจึงมักเป็นท่าพื้นฐาน ที่มุ่งเน้นให้ผู้ฝึกได้นำจิตมาตระหนักรู้อยู่กับร่างกายและลมหายใจ ซึ่งเป็นพื้นฐานที่สำคัญมากๆของการนำจิตไปสู่สมาธิ

7. ท่าฝึกโยคะอาสนะส่วนใหญ่ที่ใช้ฝึกในหลักสูตรการสอนโยคะ มักจะเป็นท่าฝึกพื้นฐาน ที่มุ่งเน้นให้ผู้สอนสามารถนำไปประยุกต์ใช้สอนให้เหมาะสมกับกลุ่มผู้ฝึกในทุกๆเพศทุกๆวัย

8. หลักสูตรเป็นเรื่องของการสอน ดังนั้นในคอร์สนี้เราจะถูกฝึกให้เป็นผู้สอน ไม่ใช่เป็นผู้ฝึก ทักษะที่แตกต่างกันอย่างชัดเจนของการมาเป็นผู้สอนโยคะคือ ต้องมีความรู้ความเข้าใจที่ชัดเจนในสิ่งที่ตนเองจะสอน,คอยดูแลผู้ฝึกทุกๆคนในคลาสตลอดเวลา, เข้าใจพื้นฐานความแตกต่างและข้อจำกัดทางด้านร่างกายของผู้ฝึกแต่ละคนในคลาส, ต้องพูดและอธิบายการสอนตลอดทั้งคลาส

เมื่อจบหลักสูตรและสามารถออกไปสอนโยคะได้แล้ว ค่าตอบแทนจากการสอนโยคะอาจจะไม่ได้มากมายอะไรนัก ทุกๆอาชีพต้องผ่านการอบรม ทุกๆอาชีพต่างก็ต้องผ่านการเรียนรู้และสะสมประสบการณ์ กว่าจะก้าวมาเป็นผู้เชี่ยวชาญในแต่ละอาชีพนั้นไม่ใช่เรื่องง่ายๆเลยล่ะครับ เราต้องสละเวลา สละทุนทรัพย์ ทุ่มเทแรงกายแรงใจ ฝึกฝนเรียนรู้ ลองผิด ลองถูก กันอย่างยาวนาน อาชีพการเป็นครูสอนโยคะก็คงเป็นแบบนั้นเช่นกัน แต่ถ้าเราสุขใจในการเลือกที่จะสอนโยคะ ถ้าเราสุขใจที่ได้เป็นส่วนหนึ่งในการร่วมสร้างแรงบันดาลใจให้ผู้คนในสังคมมีสุขภาพร่างกายและจิตใจที่ดี เราจะสามารถทำงานนี้ไปได้เรื่อยๆ เราจะอยู่กับการสอนโยคะไปได้ตลอด อย่างที่ไม่มีวันเบื่อหน่ายที่จะทำ

และถ้าเราคิดว่าสิ่งที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ยังไม่ตรงกับความต้องการที่แท้จริงในการฝึกโยคะของเรา ไม่ตรงกับนิยามของคำว่าโยคะ ที่เราได้คิด ที่เราได้หวังไว้ คุณอาจจะแค่ลองเข้าฝึกในคลาสโยคะทั่วๆไปตามสตูดิโอโยคะต่างๆหรือเข้าร่วมโยคะเวิร์คชอฟต่างๆ หรือคอร์ส Advance Yoga Asana ในคลาสที่เราชอบ ในหัวข้อที่เราคิดว่าใช่ กับครูผู้สอนที่ถูกจริต กับครูผู้สอนที่สอนได้โดนใจคุณ เรียนรู้กับท่าโยคะอาสนะที่เราอยากจะทำให้ได้ไปเรื่อยๆก่อน เพราะคุณอาจจะแค่เพียงชื่นชอบในการฝึกโยคะ แต่คุณอาจจะยังไม่พร้อมและอาจจะยังไม่ต้องการที่จะสอนโยคะ ตรงจุดนี้เราต้องแยกแยะให้ได้ และต้องถามใจตัวเราเองให้ดี ก่อนที่จะตัดสินใจก้าวเข้าสู่การอบรมหลักสูตรครูสอนโยคะ

ขอพลังแห่งโยคะ ความรัก ความศรัทธา และสันติสุข จงอยู่กับพวกเราทุกๆคนตลอดไป บุญรักษา พระคุ้มครอง นมัสเต…

จิมมี่โยคะ